[ Pobierz całość w formacie PDF ]
katolickiej za zdradę stanu. Deputowani zakazali także odbywania nabożeństw w rycie purytańskim.
Jednocześnie nałożono na wszystkich obowiązek uczestnictwa w nabożeństwach anglikańskich, a uchylający
się mieli płacić grzywnę w wysokości dwudziestu funtów miesięcznie.
W okresie panowania Elżbiety stracono około dwustu katolików. Na ścięcie skazano także Marię, królową
Szkocji, rzekomo za to, że zamieszana była w spisek zmierzający do obalenia Elżbiety i przejęcia władzy w
swoje ręce. Wyroki śmierci wydawano także na sfanatyzowanych członków sekty purytanów. W tym samym
czasie król hiszpański Filip II wysłał swoją armadę ze świętą misją przywrócenia zbłąkanej Anglii na łono
katolicyzmu. Wyprawa zakończyła się niepowodzeniem, a Anglia już na dobre pozostała w świecie
protestanckim.
Szkocja
Zanim Maria, królowa Szkotów, trafiła pod topór angielskiego kata, sama czynnie uczestniczyła w
bratobójczych walkach pomiędzy katolikami i protestantami w Szkocji.
Reformacja w tym kraju przebiegała równie dramatycznie, jak gdzie indziej. Katolicki parlament zakazał
wydawania i czytania luterańskich książek oraz nauczania tej religii. Kardynał Dawid Beatón posłał na stos
protestanckich przywódców Patricka Hamiltona i Goeorga Wisharta. W odpowiedzi ich zwolennicy zamordowali
Beatona, wywiesili jego ciało na murach obronnych zamku św. Andrzeja, a sami zabarykadowali się wewnątrz.
Przywódcą obleganych w zamku protestantów byt John Knox. Gdy szkoccy katolicy przy wsparciu wojsk
francuskich zdobyli w końcu zamek, Knoxa i jego towarzyszy sprzedano w niewolę. Dziewiętnaście miesięcy
pózniej uwolniły ich wojska angielskie, z którymi Knox powrócił do Anglii. W następnych latach był wędrownym
kaznodzieją.
Regentka Szkocji Maria księżna de Guise, z lotaryńskiego rodu Gwizjuszów, uznała szkockich protestantów
za heretyków. Protestanccy właściciele ziemscy zbuntowali się, wezwali Knoxa, by przybył z Genewy i był ich
rzecznikiem, a następnie wyruszyli na wojnę z katolikami. Zajęli Edynburg i wkrótce potem, z angielską
pomocą, przejęli kontrolę nad całą Szkocją. Protestancki parlament odrzucił autorytet papieża i wprowadził
karę śmierci dla każdego, kto co najmniej dwukrotnie uczestniczył w katolickiej mszy.
Gdy Maria de Guise zmarła, tron Szkocji objęła jej osiemnastoletnia córka, również Maria, która przybyła w
tym celu z Francji. Nowa królowa, która panowała jako Maria Stuart, znalazła się w trudnej sytuacji. Była
gorliwą katoliczką, a przyszło jej sprawować rządy w kraju na wskroś protestanckim. Swoim postępowaniem
nie ułatwiała sobie życia. Najpierw wyszła za mąż za katolika, następnie zawiązała spisek na jego życie, a w
końcu wyszła za mąż za jednego z zabójców pierwszego męża. Protestanccy lordowie wzniecili kolejną
rebelię, pokonali katolickie wojska w bitwie pod Carberry Hill w pobliżu Edynburga i uwięzili królową w
zamkowej wieży. W roku 1568 Maria zdołała zbiec z niewoli i sformowała nową armię, która jednak - po raz
kolejny - została rozbita przez siły protestanckie. Królowa uciekła do Anglii, gdzie na rozkaz Elżbiety uwięziono
ją, a po 19 latach - oskarżoną o udział w spiskach przeciw Elżbiecie - ścięto.
Wojna trzydziestoletnia
Ostatni wielki zryw ruchu Reformacji przyniósł więcej krwi i cierpień niż wcześniejsze wojny i prześladowania.
Wojna trzydziestoletnia, która trwała od roku 1618 do 1648, doprowadziła do śmierci milionów ludzi w Europie i
do całkowitej ruiny gospodarczej Niemiec.
Wojna wybuchła, gdy władcy Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego z dynastii Habsburgów próbowali
zdławić umacniający się kalwinizm w regionach, w których już tliły się konflikty między katolikami i
protestantami. Protestanccy książęta sformowali przymierze obronne - Unię Protestancką. Ich przeciwnicy
natomiast utworzyli Ligę Katolicką. Stosunki między nimi byty coraz bardziej napięte, aż wreszcie doszło do
wybuchu z powodu pewnej drobnostki: protestanccy wielmoże wkroczyli do pałacu cesarskiego w czeskiej
Pradze i wyrzucili przez okno, wprost na kupę gnoju, dwóch katolickich duchownych. Incydent ten okazał się
iskrą, która rozpaliła płomień wieloletniej wojny.
Najpierw wojska katolickie wycięły w pień zastępy protestantów. Być może oznaczałoby to koniec wojny,
gdyby katolicki cesarz Ferdynand II nie postanowił do reszty wytępić znienawidzonych luteranów. Ich wyznanie
zostało wyjęte spod prawa, po czym nastąpiły okrutne prześladowania.
Protestanci poprosili o pomoc swoich zagranicznych współwyznawców. Pierwszy odpowiedział król Chrystian
IV, który wysłał im wojsko na ratunek. Na pomoc pospieszyli także luterańscy i kalwińscy książęta niemieccy.
Jednak wojska katolickie po raz kolejny pokonały protestantów. Ferdynand II ponownie wszczął represje, a
prześladowani protestanci po raz kolejny zwrócili się o pomoc.
Tym razem udzielił jej król szwedzki Gustaw Adolf, którego armia przybyła do Niemiec, aby ratować swoich
luterańskich współwyznawców. Jego wojsko ruszało do boju z luterańskim hymnem EinTeste Burg na ustach.
Doszło do krwawej rzezi. Katolicka armia zajęła Magdeburg i dokonała masakry protestanckich mieszkańców
miasta. Król Gustaw poniósł w bitwie śmierć, a jego żołnierze zemścili się na katolickich chłopach.
Z upływem lat wojna nabierała coraz bardziej politycznego charakteru. Katolicka Francja stanęła po stronie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
