[ Pobierz całość w formacie PDF ]
różnego poziomu, stopień kontroli, poziom kultury ogólnej,
wnikliwość i wiele innych właściwości.
Metoda bodzców słownych.
Jest ona analogiczna do metody skojarzeniowej, wprowadzonej przez
Karola Junga, ale o innej strukturze, innym celu badania
(wielopoziomowość) i innym kierunku analizy rezultatów. Polega ona
na tym, że pacjentowi podaje się listę bodzców złożoną z 10 słów,
takich jak: największa radość, największy smutek, sukces, ideał,
śmierć, konflikt wewnętrzny i inne. Osoba badana powinna podać
najsilniejsze przeżycia, najsilniejsze emocjonalne doświadczenia
związane z danym bodzcem. Metoda ta daje niezłe rezultaty w
określaniu wielopoziomowości funkcji uczuciowo-popędowych. A oto
parę przykładów odpowiedzi na bodziec "śmierć". Jedna osoba
odpowiada: "Nic mnie to nie obchodzi, sprawa ta mnie nie
interesuje; jak będę ciężko chory - będę o tym myślał". I
odpowiedz innego pacjenta: "Zmierć była dla mnie zawsze problemem
bardzo ważnym, wywołującym stany lękowe, a nawet stany agonalne. W
miarę upływu lat śmierć staje się dla mnie problemem frapującym i
pełnym napięcia. Ale lęk o własną moją śmierć jest znacznie
mniejszy aniżeli lęk o moich bliskich, o innych, nawet dalszych
ludzi: Przejmują mnie także sprawy śmierci jako zagadnienie
egzystencjalne i filozoficzne". Różnice są tutaj widoczne.
A oto odpowiedz na inny bodziec. Jeden z pacjentów na pytanie:
"Jakie miałem największe przeżycie radosne?" - odpowiada:
"Największa dla mnie radość to chwila, kiedy zdecydowałem się
pójść na studia pedagogiczne. Wiedziałem, że będę miał dwa
miesiące wolne od pracy". A oto inne reakcje: "Największą moją
radością jest spotykać na ulicy wielkiego miasta wiele kobiet,
które mi się podobają. Pociągają mnie jednakowo, chociaż w
odmienny sposób". I odpowiedz jeszcze kogoś innego: "Nie ma dla
mnie nic bliższego i radośniejszego nad posiadanie kilku
prawdziwych przyjaciół i nad przeżywanie wyłącznych uczuć w
stosunku do mojej rodziny".
A oto reakcje na bodziec "samotność": "Nie znoszę samotności -
działa ona na mnie przygnębiająco. Muszę wówczas wyjść na ulicę,
na dancing, porozmawiać z kimkolwiek". Druga wypowiedz: "Bardzo
dobrze czuję się z moją rodziną i przyjaciółmi, ale potrzebuję
czasem samotności. Układam wówczas w całość moje przeżycia, myślę
nad nimi, analizuję, co było niewłaściwe w moim postępowaniu". I
trzecia: "Nic bym nie mógł zrobić twórczego bez chwil samotności".
I wreszcie kilka odpowiedzi na bodziec "samobójstwo". Pierwsza:
"Nie chcę myśleć o samobójstwie, nie chcę poruszać tego tematu,
jest w nim coś groznego, od czego uciekam". Druga odpowiedz:
"Samobójstwo jest rezultatem głupoty lub choroby psychicznej". I
trzecia: "W pewnych warunkach samobójstwo jest wyjściem
koniecznym, jest nakazem, gdy lęk przed torturami może spowodować
wydanie przyjaciół w ręce wroga. Usprawiedliwione jest samobójstwo
chorego nieuleczalnie starca, który nie jest już nikomu potrzebny
i ma wstręt do samego siebie".
Różnice poziomów funkcji uczuciowych i popędowych, a więc i
wartości - są tutaj widoczne.
Metoda bodzców słownych umożliwia wgląd w dynamizmy
charakterystyczne dla każdego poziomu rozwoju psychicznego
środowiska wewnętrznego oraz w formy i poziom wzmożonej
pobudliwości psychicznej.
Metoda biografii.
Instrukcja do testu wyjaśnia, że pacjent ma przedstawić możliwie
szczegółowo w swojej biografii - dotyczącej okresu od wczesnego
dzieciństwa do chwili obecnej - wszystkie przeżycia intensywne
związane ze stosunkiem do rodziców i rodzeństwa, związane z
sytuacjami radosnymi i konfliktami w szkole, w gronie kolegów,
przyjaciół, współpracowników itd. Instrukcja zaleca również
opisanie tych zjawisk i momentów z życia, które pacjent uważa za
najtrudniejsze, psychoneurotyczne, chorobowe itd., oraz kilku
charakterystycznych dla siebie snów. Nie chodzi w tym teście o
stronę formalną życiorysu, o podawanie nazwisk, miejsc itp.
Badającego interesuje - jeszcze raz to podkreślam - historia
najbardziej pozytywnych i negatywnych przeżyć. W instrukcji zaleca
się, by biografia była jak najobszerniejsza i zawierała co
najmniej 8 do 10 stron maszynopisu lub pisma odręcznego. Ten test
jest jednym z najbardziej użytecznych w diagnostyce poziomów
funkcji uczuciowych i popędowych oraz poziomów wartości. Daje on
wgląd, i to bardzo wyrazny, w najważniejsze dynamizmy
wielopoziomowe i jednopoziomowe, w formy i poziomy oraz we
współdziałanie wzmożonej pobudliwości psychicznej. Uwidacznia też
elementy prognostyczne rozwoju, np. przez wykrycie niektórych
dynamizmów na poziomie wyższym niż poziom, na którym znajdują się
główne dynamizmy specyficzne dla danej osoby.
Obecność kilku dynamizmów, jak: zdziwienie w stosunku do siebie
samego, zaniepokojenie sobą, poczucie niższości w stosunku do
samego siebie, niezadowolenie z siebie, poczucie wstydu i winy,
nieprzystosowanie pozytywne - wskazuje na trzeci poziom rozwoju,
tzn. na poziom dezintegracji wielopoziomowej spontanicznej.
Obecność wielu elementów dezintegracji jednopoziomowej, jak:
ambiwalencja i ambitendencja, zaburzenia psychiczne
jednopoziomowe, histeria konwersyjna, fobie i niektóre objawy
psychotyczne - wskazuje dość wyraznie na drugi poziom rozwoju, a
więc na poziom dezintegracji jednopoziomowej. Wykrycie obok siebie
takich dynamizmów, jak: dynamizm "przedmiot-podmiot" w sobie,
czynnik trzeci, zdolności do autopsychoterapii, wysoki poziom
empatii i samoświadomości - wskazuje dość wyraznie na czwarty
poziom rozwoju funkcji uczuciowych i popędowych, zatem i wartości,
a więc na poziom dezintegracji wielopoziomowej zorganizowanej i
usystematyzowanej:
Metoda Rorschacha w interpretacji teorii dezintegracji pozytywnej.
Wieloletnie badania moje i moich współpracowników wykazały, iż
można wykryć tą metodą elementy wielopoziomowe i elementy twórcze,
związane z różnymi poziomami wzmożonej pobudliwości psychicznej
oraz nerwicami i psychonerwicami. Usystematyzowanie badań metodą
Hermana Rorschacha z tego punktu widzenia daje dość wierny obraz
wielopoziomowości funkcji uczuciowych i popędowych,
wielopoziomowości wartości oraz elementów sprzężeń między
zdolnościami twórczymi a nerwicami i psychonerwicami.
Wskazane metody badawcze pozwalają postawić wielopłaszczyznową i
wielopoziomową diagnozę uwzględniającą braki w rozwoju, a
równocześnie pozwalają na wykrycie najważniejszych właściwości
twórczych i całego bogactwa psychicznego osobowości. Pacjentów o
dość znacznym poziomie samoświadomości, a więc i wrażliwości na
siebie i otoczenie, można wprowadzić we wszelkie ważniejsze
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
